Muğla Milletvekili Avukat Gizem Özcan, Türkiyede çocukların yetersiz ve sağlıksız
beslenmesini Meclis gündemine taşıdı.
Özcan, Sağlık Bakanı’nın yanıtlaması için verdiği soru önergesinde, Çocukların
yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) hakkında
istatistiklerin yayınlanmamasının nedeni nedir? diye sordu.
Muğla Milletvekili Avukat Gizem Özcan, Türkiyede çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesini
Meclis gündemine taşıdı. Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin önemli sağlık
sorunlarına yol açtığını belirten Özcan, Sağlık Bakanı’nın yanıtlaması istemiyle Meclise soru
önergesi verdi.
Türkiye’deki bütün çocukların beslenme verilerinin acilen kamuoyu ile paylaşılması
gerektiğini ifade eden Özcan, bu verilere uygun şekilde çözüm oluşturacak, toplumsal
eşitsizlikleri gidermeyi merkeze alan bir beslenme politikasının da acilen hayata geçirilmesi
gerektiğini söyledi.
Yetersiz ve sağlıksız beslenme önemli sağlık sorunlarına yol açmaktadır
Yetersiz ve sağlıksız beslenmenin (malnütrisyon) önemli sağlık sorunlarına neden olduğunu ifade
eden Özcan, Bunlar arasında zayıflık, bodurluk, obezite, kardiyovasküler hastalıklar, tip 2 diyabet,
bazı kanser türleri dahil bulaşıcı olmayan hastalıklar, kronik hastalıklara duyarlılık, büyüme ve
gelişme geriliği, enfeksiyonlara dirençsizlik gibi rahatsızlıklar bulunmaktadır. Ayrıca yetersiz ve
sağlıksız beslenme bebek ve çocuk ölüm hızını artıran önemli faktörlerden de biridir. Dünya Sağlık
Örgütünün (DSÖ) Beslenme, Aşırı Kilo ve Obezite (Nutrition, overweight and obesity; 2021)
Raporu’nda sağlıksız beslenmenin ölüm ve engellilik açısından önde gelen risk etmenleri arasında
olduğu belirtilmiştir.Yaşamın ilk 1000 günü, çocuğun büyüme ve gelişmesinin iyileştirilmesine
yönelik müdahalenin uygulanması ve izlenmesi için özellikle önemlidir. Yaşamın ilk 1000 gününden
başlayan ve yaşam boyu devam eden beslenme yetersizliği dünya çapında hem çocuklarda hem de
yetişkinlerde evrensel bir halk sağlığı sorunudur dedi.
Yetersiz ve sağlıksız beslenmenin en önemli nedeni gıda güvencesizliğidir
Gıda güvencesizliğinin yeterli düzeyde iyi, sağlıklı ve kültürel açıdan uygun yiyeceğe erişimin
olmaması olduğunu vurgulayan Özcan, sözlerini şu şekilde sürdürdü; Yetersiz ve sağlıksız
beslenmenin en önemli nedeni gıda güvencesizliğidir. Gıda güvencesizliği, çocuklukta yetersiz
beslenmenin ardından yaşamın ilerleyen dönemlerinde kronik hastalıkların erken yaşta başlamasıyla
çifte hastalık yükü ile sonuçlanmaktadır. Hastalıklar dışında toplumdaki birçok soruna da zemin
hazırlamaktadır. Beslenme yetersizliğinden kaynaklı çocukluktan yetişkinliğe geçen tüm süreçte
fiziksel ve ruhsal sorunlar, erken doğumlar, ders başarısının azalması, okula gitme oranının azalması,
çocuk işçiliğinin artması, çocuk yaşta evlilikler, ev içi şiddet gibi birçok sorunu tetiklemektedir.
Ekonomik yetersizlikten dolayı gıda güvencesinin sağlanamaması ise, dolaylı yoldan çocuk işçiliğini
ve çocuk yaşta evlilikleri arttırmaktadır. Hanelerde gıda yetersizliği ve yoksulluk sebebiyle şiddet
artmakta; bu da birçok fiziksel ve ruhsal soruna yol açmaktadır. Yetersiz ve sağlıksız beslenmenin
üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) çocukların hayatta kalma ve gelişme yeteneklerini
tehlikeye atmaktadır.
Dünya genelinde beş yaşın altındaki yaklaşık 181 milyon çocuk şiddetli gıda yoksulluğu
yaşıyor
Birleşmiş Milletler’in 2021 yılında hazırladığı Küresel Beslenme Raporu’na göre dünya
genelinde 5 yaşın altındaki 149,2 milyon çocuğun bodur, 45,4 milyon çocuğun zayıf ve 38,9
milyon çocucuğun ise aşırı kilolu olduğunu vurgulayan Özcan, sözlerini şöyle sürdürdü;
Tüm erkek ve kadınların %40 ından fazlası (2,2 milyar insan) aşırı kilolu veya obezdir.
Dünya Sağlık Örgütü, UNICEF ve Dünya Bankasının 2023 yılında birlikte hazırladığı
Çocukların Yetersiz Beslenmesinde Eğilimler ve Düzeyler raporuna göre ise; 5 yaş altı 148,1
milyon çocuk bodur; 45 milyon çocuk zayıf ve 37 milyon çocuk obezdir. Birleşmiş Milletler
Çocuklara Yardım Fonu UNICEF’in 2024 yılında Çocuklarda Gıda Yoksulluğu: Erken
Çocukluk Döneminde Beslenme Yoksunluğu başlıklı rapordaki verilere göre ise, dünya
genelinde beş yaşın altındaki yaklaşık 181 milyon çocuk şiddetli gıda yoksulluğu yaşıyor.
TÜİK’in Raporu’nda çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin üçlü yükü
(bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) hakkında bir veri yer almamaktadır
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Türkiyede çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesine
dair son istatistiklerin 2020 yılında yayınlanan “Türkiye’deki Çocuklar 2020 İstatistiklere Bakış”
raporunda yer aldığını ifade eden Özcan, Raporda, antropometrik yetersiz beslenme göstergeleri
başlığı altında 2018 yılında 0-4 yaş grubundaki çocuklardan, %2’sinin boya göre zayıf, %2’sinin yaşa
göre zayıf, %6’sının bodur, %8’inin aşırı kilolu olduğu belirtilmektedir. TÜİK tarafından 2023’te
yayımlanan “Türkiye Çocuk Araştırması 2022” Raporu’nda ise, çocukların yetersiz ve sağlıksız
beslenmesinin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) hakkında bir veri yer almamaktadır.dedi.
Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesine dair veriler, ekonomik krizin,
pandeminin ve 6 Şubat Depremleri’nin çocuklarımızın üzerinde yarattığı tahribatın
ölçülmesine dair önemli kriterlerden biridir
Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesine dair son istatistiklerin yayımlandığı 2018’den
itibaren ülkemiz, ekonomik kriz sürecinde yoksullaşmış, pandemi sürecini geçirmiş, 6 Şubat
Depremleri’nin yarattığı yıkımı yaşamıştır. Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesine dair
veriler, ekonomik krizin, pandeminin ve 6 Şubat Depremleri’nin çocuklarımızın üzerinde
yarattığı tahribatın ölçülmesine dair önemli kriterlerden biridir. Bu kapsamda, Türk Tabipleri
Birliği (TTB)-Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Hatay Deprem
Koordinasyonu; Samandağ, Antakya, Defne ilçelerinde yürütülen malnütrisyon çalışmaları
kapsamında beş yaş altı çocuklarda tespit ettiği beslenme ve gıda güvencesi sorunlarına ilişkin
değerlendirmelerini 9 Ocak 2024 tarihinde paylaşmıştır. Buna göre, beş yaş altı çocukların
%6,2’sinde bodurluk (%3,7’si bodur, %2,5’i çok bodur); %8,9’unda zayıflık (%5,5’i zayıf,
%3,4’ü çok zayıf) ve %4,4’ün aşırı kiloluluk belirlenmiştir. Benzer çalışmalar, bütün
bölgelerde kamu gücü ve desteğiyle yapılmalıdır" diyerek sözlerini tamamladı.
Özcandan Sağlık Bakanı’na 4 soru
Muğla Milletvekili Avukat Gizem Özcan, Sağlık Bakanı’nın yanıtlaması için şu soruları yöneltti;
• Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı
kilo) hakkında istatistiklerin yayınlanmamasının nedeni nedir?
• Bu istatistikler yayınlanmadan, ekonomik krizin, pandeminin ve 6 Şubat
Depremleri’nin çocuklarımız üzerinde yarattığı tahribatı nasıl ölçeceğiz?
• Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı
kilo) hakkındaki güncel istatistikleri ne zaman yayınlayacaksınız?
• Bugün ülkemizdeki çocukların bodurluk, zayıflık ve aşırı kiloluluk oranları nedir? Bu
oranların bölgelere ve yaş gruplarına göre dağılımı nedir?
