Muğla'nın Yatağan ilçesindeki Yayla Mahallesi'nde yer alan tarihi kiliseler, define avcıları tarafından ciddi şekilde tahrip ediliyor. Bu kiliseler, mübadele öncesi Rumlar tarafından inşa edilmiş ve koruma altına alınmış olmasına rağmen, kaçak kazılar sonucu büyük zarara uğramaktadır.
Yayla Mahallesi'ndeki Yayla Kilisesi, 1994 yılında İzmir 2 No'lu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescillenmişken, Değirmendere Kilisesi ise 2011 yılında Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillenmiştir. Her iki kilise de, geçmişteki Rum yerleşimi ile ilişkili olarak tarihi değer taşıyor.
Değirmendere Kilisesi, Köklük ve Yayla mahalleleri arasında, bir uçurumun kenarında yer almakta olup, define avcıları tarafından delik deşik edilmiştir. Ayrıca, yapılması planlanan Yayla Barajı'nın inşaatı nedeniyle toprak kayması riskiyle karşı karşıyadır. Yayla Kilisesi ise kuzey cephesinin tamamen yıkılması ve iç kısmının ağaç ve otlarla dolması sonucu harabe haline gelmiş durumda.
Her iki kilise de koruma altında olmasına rağmen, zaman zaman define avcılarının tahribatına uğramaktadır. Mübadele sonrası bölgede yaşayan Rum nüfusu yok, ancak Rumlardan kalan eserler ve mezarlar hala burada bulunmaktadır. Bu tarihi yapılar, zaman zaman kaçak kazılarla daha da zarar görmekte, bu da hem kültürel mirasa hem de bölgenin doğal dengesine büyük zararlar vermektedir.
